Depozyt sprzed 70 lat odkryty w brzeskim getcie. Zawiera m.in. pergaminowy zwój i “Księgę Życia”
Zwój z mezuzy, hebrajskie książki z bibliotecznymi pieczątkami i “Księga Życia” – takie przedmioty odkryli przypadkowo pracownicy remontujący kamienicę w centrum Brzeska w woj. małopolskim. Depozyt ukryty został przeszło 70 lat temu, najprawdopodobniej przez mieszkających tam Żydów spodziewających się likwidacji getta. O znalezisku poinformowali twórcy popularnego programu “History Hiking”, na którego kanale YouTube możemy obejrzeć zawartość znaleziska.
Kamienica, w której dokonano odkrycia, stoi przy ul. Chopina 8 w Brzesku. Przez kilkadziesiąt lat budynek był opuszczony, a wejście do niego niemożliwe. Dopiero ostatnio, po rozpoczęciu prac remontowych, robotnicy natrafili na strychu na żydowski depozyt, ukryty najpewniej podczas wojny.
– Kamienica stoi na dawnej granicy brzeskiego getta. Lokatorzy, prawdopodobnie przeczuwając zbliżającą się likwidację getta, pospiesznie ukryli to, co było dla nich najcenniejsze – tłumaczy Maciej Regewicz, prowadzący History Hiking.
Cenne z punktu widzenia historyków przedmioty – w tym pergaminowy zwój – przeanalizował wybitny brytyjski antropolog, prof. Jonathan Webber – były wykładowca Oxfordu i Przewodniczący UNESCO ds. Studiów Żydowskich i Międzywyznaniowych. Prof. Webber potwierdził, że pergamin zawiera fragmenty Tory i jest wkładem do mezuzy, którą Żydzi tradycyjnie zawieszają na zewnętrznej prawej framudze drzwi. Ślad po mezuzie jest widoczny na framudze kamienicy przy ul. Chopina.
– Teraz mamy nie tylko ten ślad, lecz również klaf [zwitek pergaminu z cytatem z Księgi Powtórzonego Prawa – przyp. red.], czyli wkład do mezuzy, która znajdowała się w tym domu – tłumaczy Anna Brzyska ze Stowarzyszenia “Pamięć i Dialog. Wspólna Historia”, które opiekuje się m.in. żydowskim cmentarzem w Brzesku.
Depozyt zawierał także hebrajskie książki z pieczątkami brzeskich i krakowskich bibliotek, a także Księgę Życia – wskazówki, jak należy postępować z chorymi i umierającymi. Na okładkach niektórych pozycji zapisane są nazwiska żydowskich rodzin mieszkających w Brzesku. Niezwykłe znalezisko stanie się częścią stałej ekspozycji w Muzeum Regionalnym w Brzesku. Uroczyste otwarcie wystawy nastąpi 26 stycznia.
Pozdrawiam,
Mateusz Kudła
KRK FILM sp. z o.o.